Melatonine

Verschijnselen

Slapeloosheid heb je in verschillende vormen. Bijvoorbeeld goed kunnen inslapen maar veel te vroeg wakker worden of juist niet kunnen inslapen en met moeite wakker kunnen worden. Vaak hebben ouderen er last van dat ze niet kunnen inslapen en ook slecht kunnen doorslapen. Je spreekt van slapeloosheid als iemand een langere tijd slecht slaapt en daardoor overdag minder goed functioneert.

Oorzaken

De oorzaken voor slecht slapen kunnen heel variërend zijn. Lichamelijk klachten kunnen slapeloosheid veroorzaken, bijvoorbeeld pijn of jeuk. Maar ook spanningen en stress kunnen een orzaak zijn. 

Het kan ook ontstaan als er te weinig van het lichaamseigen hormoon melatonine wordt aangemaakt. Door de pijnappelklier wordt melatonine in de hersenen gemaakt. Wordt er te weinig melatonine aangemaakt dan zijn we wakker, als er veel wordt aangemaakt worden we slaperig. Melatonine werkt op het waak-slaapritme. 

Doordat onze hersenen kunnen inschatten wanneer het dag of nacht is (biologische klok) wordt de aanmaak van melatonine geregeld. Als de biologische klok het aangeeft maakt de pijnappelklier melatonine aan, maar ook als het minder licht wordt om ons heen. 

De pijnappelklier maakt melatonine aan als het donker wordt. Hierdoor worden we slaperig. Als het licht begint te worden stopt de melatonine-aanmaak. De aanmaak is het hoogst tussen middernacht en 4 uur ’s ochtends.

Als men ouder wordt, wordt er minder melatonine aangemaakt door de pijnappelklier. Daarom denkt men dat de inslaapstoornissen bij oudere mensen daar mogelijk mede door veroorzaakt worden.

Als de pijnappelklier op de verkeerde momenten melatonine aanmaakt ontstaan slaapstoornissen. Bijvoorbeeld bij mensen die 's avonds slecht inslapen en moeilijk wakker worden in de morgen. De melatonine- aanmaak begint bij hen dan te laat. 

Ook als mensen door verschillende tijdzones reizen, raakt de biologische klok van slag. Op de plaats van bestemming duurt het een aantal dagen voordat de biologische klok weer gewend is (jetlag).

Verder kunnen blinde mensen slaapproblemen hebben doordat hun biologische klok niet ‘gelijk loopt’ met de werkelijke tijd. Bij hen is er immers geen invloed van het licht.

Melatonine wordt gebruikt bij inslaapstoornissen bij:

• mensen met een verstoord dag- en nachtritme, zoals kan optreden bij reizen (jetlag) of ploegendienst;
• ouderen;
• blinde mensen.

Of melatonine goed bij uw slaapproblemen werkt, hangt af van de dosis, maar ook van het tijdstip waarop u het inneemt. Uw arts kan u daarover adviseren.

Aan mensen ouder dan 55 jaar die zowel moeilijk inslapen als doorslapen, kan de arts melatonine met een vertraagde afgifte voorschrijven.  Dit middel heeft een langere werking en is alleen op recept verkrijgbaar.

Bij te laat inslapen en ’s ochtends moeilijk wakker worden is de beste tijd om melatonine in te nemen 5 tot 6 uur voordat de pijnappelklier zelf melatonine gaat aanmaken. U slaapt daardoor eerder in.
U moet het dus nemen op het moment dat de natuurlijke melatonineafgifte nog niet op gang is. Dat moment is bij iedereen verschillend. In slaapklinieken wordt daarom via een speekselcontrole getest wanneer ’s nachts de melatonine-aanmaak begint.

Bij te vroeg inslapen en ’s ochtends te vroeg wakker worden moet u het juist een aantal uren ná de eigen aanmaak van melatonine innemen. U slaapt dan langer door.